Opis akcji

 

Upamiętnienie

Pierwszym śladem po tragicznym wydarzeniu, w wyniku którego śmierć poniosło trzech milicjantów, był pomnik w postaci trzech kamieni z tablicą  z nazwiskami na jednym z nich. Ten rodzaj pomnika, był z punktu widzenia władzy komunistycznej, upamiętnieniem zabitych milicjantów, którzy zginęli pełniąc służbę. Wszyscy trzej  zostali pochowani na miejscowym cmentarzu we wspólnym grobie, dwaj byli rodzonymi braćmi. Do dziś na ich grobie znajduje się tablica z widocznym na zdjęciu napisem. Trzy kamienie zostały usunięte sprzed stacji w czasie remontu. I choć remont był tylko pretekstem do zmian, zmieniło się przede wszystkim podejście do tego wydarzenia. Po upadku komunizmu, za bohaterów zaczęto oficjalnie uważać żołnierzy, którzy po II wojnie nie złożyli broni i walczyli z komunizmem w Polsce. 1 marca ustanowiono świętym Żołnierzy Wyklętych.

 

Widok nieistniejącego pomnika
Treść tablicy
Tablica na grobie zastrzelonych

21. kwietnia 2016 roku o godz. 18 w gmachu Gminnego Ośrodka Kultury, odbył się wykład dotyczący akcji zbrojnej oddziału Mieczysława Dziemieszkiewicza ps. Rój w dniu 28 sierpnia 1950 r. Wykład wygłosił dr Piotr Oleńczak. Okazało się, że mieszkańcy bardzo interesują się tym tematem, o czym świadczyła frekwencja, która przekroczyła oczekiwania organizatorów. Spotkanie otworzyła dyrektor Ośrodka Kultury, Agnieszka Brzezińska-Brańska, dziękując zgromadzonym osobom za tak liczne przybycie. Lokalny znawca historii natychmiast przeszedł do rzeczy – opowiedział szczegółowo o sytuacji politycznej powojennej Polski, nakreślił strukturę istniejącej wtedy ogromnej siły partyzanckiej Polski Podziemne. Wyjaśnił, w jakiej pozycji znajdowali się obywatele Polski. Przyczyny działalności oddziałów leśnych przedstawił, nawiązując do sytuacji wokół plebiscytu „3 x tak”, wobec którego (przedwojenne) ugrupowania zajęły różne stanowiska. Po naświetleniu tła historycznego wydarzeń, dr Oleńczak przedstawił najważniejszą postać spotkania – świadka zamordowania milicjantów przez oddział Roja, podczas zatrzymania pociągu na stacji w Pomiechówku. Gość specjalny – Władysław Majewski odpowiadał na grad pytań zadawanych przez doktora i opowiedział o tamtych wydarzeniach. Samą obecność w pobliżu miejsca zdarzenia, pan Majewski wraz z bratem okupili karą więzienia – stali się ofiarami stalinowskiego systemu. Cennym komentarzem podzieliła się żona pana Majewskiego, która podkreśliła, że dla niej, wychowanej w rodzinie AK-owskiej takie więzienie nie było ujmą, wówczas wielu prawych ludzi było więzionych. Następnie pod lupę wzięte zostały dokumenty z Instytutu Pamięci Narodowej, które zdobył Andrzej Hurec. Odczytał on zeznania obu braci, zachowane w teczce sprawy o kryptonimie „Zbir”. Mieliśmy okazję zobaczyć wiele unikatowych zdjęć żołnierzy – zarówno w scenerii z lasu, jak i pośmiertnych, robionych przez UB, ukazujących sprofanowane zwłoki tych, o których przyszłe pokolenia miały zapomnieć. Fotografie i dokumenty – odpowiednio skomentowane przez wykładowcę – dały obraz propagandy komunistycznych władz powojennej Polski. Podczas odczytywania dokumentów oraz przeglądania archiwalnych zdjęć paru mieszkańców Pomiechówka zdecydowało się przedstawić ich wiedzę o tamtejszych wydarzeniach – tak też narodziła się dyskusja. Odezwała się osoba związana rodzinnie z zabitym podczas akcji Roja milicjantem, jak i pani, której mama osobiście pomagała żołnierzom, a następnie doświadczyła represji ze strony władz. Wysłuchaliśmy także relacji syna człowieka, który zawrócił kondukt żałobny z trumnami zabitych do kościoła, dzięki czemu mieli oni katolicki pogrzeb. Na sali wyraźnie czuć było wylew emocji, napięcie oraz powagę poruszonego tematu. Akta z Instytutu Pamięci Narodowej liczą 50 tomów. Nam udało się zobaczyć zaledwie ułamek całej historii. Temat z całą pewnością nie został wyczerpany, a mieszkańcy wyrazili swój ogromny entuzjazm i liczą na kolejne spotkanie w tej sprawie.

Poniżej relacja zdjęciowa ze spotkania.

 

Po remoncie terenu przy stacji,  zapadła decyzja o upamiętnieniu wydarzenia z udziałem „Roja” . 1 marca 2018 roku, odsłonięto tablicę informującą o akcji, która miała miejsce przy stacji. Mimo dokuczliwego mrozu w pobliżu stacji kolejowej w Pomiechówku zgromadzili się przedstawiciele władz samorządowych i liczni mieszkańcy. Został wykonany hymn narodowy. Wójt Gminy Pomiechówek Dariusz Bielecki wraz z przewodniczącym Rady Gminy Janem Drzazgowskim dokonali odsłonięcia tablicy informacyjnej, poświęconej działalności Żołnierzy Wyklętych w Pomiechówku. Złożono wieńce, zapalone zostały znicze. Następnie uczestnicy uroczystości przenieśli się do sali konferencyjnej Centrum Integracji Społecznej w Pomiechówku. Wspólnie obejrzeli film dokumentalny, zrealizowany w grudniu 2017 w projekcie „Stacja Pomiechówek”, dofinansowanym ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego 🎥 Utrwalono w nim relację świadka Władysława Majewskiego, który za to tylko, że widział zdarzenie 28.08.1950 akcji zbrojnej oddziału Mieczysława Dziemieszkiewicza ps. Rój na stacji w Pomiechówku, odsiedział wyrok w stalinowskim więzieniu. Materiał opatrzony jest komentarzem historycznym dr. Piotra Oleńczaka. Po projekcji zebrani wysłuchali wykładu Kacpra Kempistego z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej  Instytutu Pamięci Narodowej, dotyczącego kontekstu historycznego sytuacji politycznej, która była genezą fenomenu powojennej konspiracji niepodległościowej.  

 

Frekwencja na wykładzie
Pan Kacper Kempisty w czasie wykładu

Filmy

Dokumenty

 

Rysopisy uczestników akcji sporządzone na podstawie zeznań świadków. (źródło IPN)

Źródła

strona www.pompa.pomiechowek.pl
strona na facebooku Nie ma jak Pompa Pomiechówek działa
youtube