Wstęp

Parafia Pomiechowo jest jedną z najstarszych na Mazowszu parafii, związanych przez stulecia z klasztorem z Czerwińsku, należących do Diecezji Płockiej.

Kalendarium

  • 1065 r. – Pomnychów został nadany zakonowi benedyktynów z Mogilna.
  • 1161 r. – z okazji konsekracji kolegiaty w Łęczycy, książę Bolesław IV Kędzierzawy nadał wieś Pomnychowo klasztorowi kanoników regularnych laterańskich z Czerwińska.
  • 1254 r. – Opaci klasztoru w Czerwińsku na terenie diecezji płockiej założyli kościół w Pomnychowie, o czym świadczy dokument z 1254 roku, w którym legat Opizon wymienia parafię Pomnychowo jako jeden z dziewięciu kościołów na ówczesnym Mazowszu. W XIII wieku obszar parafii obejmował miejscowości: Moglno (Modlin), Kosewo, Kosewko, Szczypiorno, Goławice, Miękoszyno, Wolę Goławską, Wolę Psucką, Psucin, Orzechowo, Czarnowo i Brody. To zestawienie pokazuje, że istniejący do dziś obszar parafii, nie pokrywający się z obszarem gminy Pomiechówek, ma swoje korzenie w Średniowieczu. Pomiechowo było jedną z prepozytur opactwa w Czerwińsku. Posługę w parafii sprawowali  członkowie konwentu kanoników regularnych z Czerwińska.
  • 1376 r. -biskup płocki Dobiesław mianował na proboszcza parafii Pomnichowo brata Gościmira, który zastąpił zmarłego plebana diecezjalnego.
  • 1453 r. – Pomiechowo jest jednym z trzech probostw opactwa Czerwińskiego obsadzonych przez księży diecezjalnych.
  • 1502 r. – opat Ambroży rozpoczyna budowę murowanego kościoła. prace trwały do 1517 roku, a następnie były kontynuowane przez opata Jana Lewickiego. Twórcą architektury kościoła mógł być sam Jan Baptysta Wenecjanin, pracujący przy rozbudowie katedry płockiej, oraz kolegiaty w Pułtusku.
  • 1515 r. – potwierdzenie w specjalnym dokumencie, że patronami kościoła w Pomnychowie sa śś. Piotr i Paweł. Pierwszym patronem kościoła był św. Piotr.
  • 1544 r. – kontynuacja rozbudowy kościoła przez opata czerwińskiego Jana Lewickiego.
  • 1556 r. – budowa kaplicy murowanej od strony południowej kościoła. Proboszcz Winnicy, właściciel pobliskiego Szczypiorna, ufundował kaplicę jako wotum za otrzymany w Pomnychowie chrzest. Kaplicy nadano wezwanie Różańca Świętego. Ustanowiony został nawet ksiądz-promotor, który wspólnie z ludem śpiewał w nowej kaplicy różaniec. Utrzymywany był z dóbr Szczypiorna i miał swój specjalny domek. Ta funkcja z czasem wygasła.
  • 1599 r. zmiana patrona kościoła na świętą Annę. Prawdopodobnie wtedy nastąpiła powtórna konsekracja kościoła po kolejnym remoncie i przebudowie. Wtedy powstał tak zwany domek dwuizbowy wikaryjski (plebania).
  • 1649 r. kolejna przebudowa kościoła, a następnie poświęcenie go przez biskupa płockiego Wojciecha Tolibowskiego.
  • 1775 r. – biskup płocki Michał Jerzy Poniatowski, zarządził  wizytacje dziekanatów diecezji płockiej. Na podstawie opisów z wizytacji powstał szczegółowy obraz parafii z tamtego okresu [cały opis – plik pdf]. Zawiera wiele szczegółowych, interesujących  informacji.
  • 1781 r. – kolejna wizytacja biskupa Poniatowskiego.
  • 1783 r. – staraniem proboszcza ks. Michała Mieszkowskiego z funduszy bpa płockiego Michała Jerzego Poniatowskiego (tego samego, który zarządził wizytacje), kościół został odrestaurowany. Odbudowana została wówczas wieża.
  • 1803 r. – według niemieckiego dokumentu (ta część Mazowsza należała wtedy do Królestwa Prus), częściowo skonfiskowany parafii budynek, który był przeznaczony na izbę chorych, szkołę, szynk proboszcza, zostaje oddany parafii i przeznaczony na szkołę , izbę chorych i pomieszczenia dla księży. Decyzja jest wygodna dla władz pruskich, bo kosztami remontu zostaje obciążona parafia.
  • 1806 r. – zniszczenie kościoła wywołane walkami wojsk francuskich i rosyjskich podczas Bitwy Napoleońskiej, która rozegrała się na łąkach koło Pomiechowa w dniach 23-24 grudnia. Utraconych zostało wiele sprzętów kościelnych. W kościele zorganizowano wtedy szpital polowy, do opatrywania rannych używano szat liturgicznych i obrusów. Spalone zostały księgi parafialne.
  • 1810 r. – proboszczem zostaje ks. Mateusz Brudziński, który był także urzędnikiem stanu cywilnego. Parafia posiada wtedy 3 włóki chełmińskiej ziemi ornej, deputat na drewno oraz wolny połów ryb we Wkrze. Proboszcz był także duszpasterzem dla modlińskiej twierdzy. Remontował kościół po zniszczeniach.
  • 1813 r. remont kościoła poz zniszczeniach wywołanych bitwą napoleońską.
  • 1837 r. – artysta Kajetan Kielisiński wykonuje akwafortę z wizerunkiem kościoła w Pomiechowie. Jest to pierwszy znany obecnie wizerunek tej świątyni.
  • 1863 r. – proboszczem zostaje ks. Ksawery Święcicki.
  • 1884 r. – proboszczem zostaje ks. Antoni Barnaba Miecznikowski. Wykonał gruntowną renowację kościoła. Wybudował plebanię, gdzie mógł mieszkać także wikariusz.
  • 1887 r. – wizytacja kanoniczna biskupa H. Kossowskiego, który udzielił bierzmowania 333 osobom.
  • 1892 r. – parafia otrzymuje wikariusza.
  • 1896 r. – wizytacja biskupa M. Nowodworkiego po ponownym odnowieniu kościoła. W tym czasie stara zakrystia została przerobiona na kaplicę z ołtarzem Matki Boskiej nieustającej Pomocy.
  • 1900 r. remont wieży kościoła oraz umieszczenie na frontonie wieży zamówionego u artysty Edmunda Perle wizerunku św. Anny, który niestety nie zachował się po zniszczeniach II wojny światowej.
  • 1918 r. – w pomiechowskim kościele zostaje odprawiona uroczysta msza św. dla stacjonujących w Pomiechówku legionistów.
  • 1919 r. 19 września – parafie pomiechowo odwiedza Wizytator Apostolski ks. prałat Achilles Ratti, późniejszy papież Pius XI w latach 1922-1939.
  • 1937 r. – proboszczem zostaje ks. Gieryszewski. staraniem jego i gen, Składkowskiego pobudowana zostaje droga z Pomiechówka do Pomiechowa, powstaje plac przed kościołem, droga do plebanii i cmentarza. Zostają pomalowane sztachety wokół cmentarza. Kosztem parafian zostaje zbudowany budynek w podwórzu plebanii, gdzie urządzono wozarkę spichrz i bibliotekę parafialną i salkę na zebrania. do kościoła zakupiono obraz Serca Pana Jezusa, św. Teresy, św. Andrzeja Boboli, dwa srebrne kandelabry i bieliznę kościelną. wyremontowany został dach i przygotowano projekt domu katolickiego, na który zgromadzono materiały.
  • 1939 r. pierwsze wojenne zniszczenia kościoła, szczególnie wieży.
  • 1945 r. – zniszczenie kościoła, z którego zostaje ściana tylna z ołtarzem, fragmenty ścian bocznych oraz posadzka.
  • 1945 r. – rozpoczęcie odbudowy przez księdza Stanisława Morawskiego, który niestety w wyniku zapalenia płuc spowodowanego dużym zaangażowaniem w prace budowlane,  umiera w grudniu.
  • 1946 r. – proboszczem parafii zostaje ks. prałat Stanisław Mazurczak, który kontynuuje odbudowę do lat 60-tych. Jest zasłużonym dla parafii, lubianym proboszczem przez 39 lat.
  •  1955-1957 r. – polichromie w pomiechowskim kościele wykonuje wybitna artystka Zofia Baudouin de Courtenay. Artystka wykonała także drogę krzyżową techniką „sgraffito”. Jest to jedna z dwóch tak wykonanych dróg krzyżowych w Polsce.
  • 1986 r. – proboszczem parafii zostaje ks. kanonik Franciszek Kasprzycki, który wykonuje wiele prac remontowo-budowlanych kościoła, plebanii oraz buduje kaplice w Orzechowie.
  • 198…r. – budowa kaplicy w Orzechowie.
  • 2001 r. – proboszczem zostaje ks. Tadeusz Pepłoński.
  • 2006 r. – proboszczem zostaje ks. Tomasz Cymerman.

Galeria starych zdjęć

Akwaforta z 1837 roku wykonana przez Kajetana Kielisińskiego

Kościół w latach 30. XX wieku.
Pomiechowo lata 30. XX wieku
Prawdopodobnie rok 1939, pierwsze wojenne zniszczenia
Stan kościoła w 1945 roku, przed odbudową
Lata 50. XX wieku
Zniszczony kościół i część muru przed odbudową
Odbudowa kościoła

Odbudowa kościoła

Zachowany zabytkowy ołtarz w zniszczonym kościele

Bohaterowie odbudowy: ks. Mazurczak, …….
Wnętrze zniszczonego kościoła, widok od strony ołtarza

Otoczenie kościoła w czasie odbudowy
Odbudowa kościoła

Pomiechowo, projekt odbudowy
Pomiechowo, rzut kościoła
Wnętrze kościoła po odbudowie, widoczne kratki przy ołtarzu, których już nie ma

Kościół jako zabytek

Trudno jednoznacznie określić styl wnętrza kościoła w Pomiechowie. Według Katalogu zabytków sztuki w Polsce z lat 70., znajdziemy tam elementy gotyku, renesansu i baroku. Budynek jest murowany z cegły i otynkowany. Złożony jest z trójprzęsłowej nawy i dwuskrzydłowego prezbiterium. Kościół zamknięty jest kwadratową wieżą od zachodu i kaplicą przy wschodnim przęśle nawy od południa, poprzedzoną nowszą kruchtą od zachodu. W przedłużeniu prezbiterium od wschodu znajduje się zakrystia, pod którą umieszczono sklepioną kryptę. Na ścianach prezbiterium znajdują się półkoliste arkady zwieńczone archiwoltami, wsparte ogzymsowanymi filarami przyściennymi. Ściany nawy podzielone są wydatnymi, zdwojonymi pilastrami, których ogzymsowane głowice połączone są psełdobelkowaniem. Chór muzyczny nad wejściem do nawy, został nadwieszony balkonowo. Kaplica otwarta jest do nawy niską półkolistą arkadą, Posiada sklepienie kolebkowo-krzyżowe z oknem rozglifionym, zamkniętym odcinkowo dwiema wnękami na szafy w ścianie. W południowej ścianie kaplicy znajduje się przejście do dobudowanej kruchty, również zwieńczone półkolistą arkadą. Autorką znajdującego się w ołtarzu głównym wizerunku św. Anny jest nieżyjąca już, miejscowa artystka Regina Słodownik. Do zabytkowych elementów świątyni należą:

  • neobarokowy ołtarz kościoła datowany na 1887 rok. Podobnie ołtarz w kaplicy,
  • barokowo-klasycystyczna chrzcielnica datowana jest na XVIII wiek,
  • granitowe kropielnice z XVI wieku i końca XIX wieku.
  • krucyfiks datowany na pierwszą połowę XVII wieku, krzyż malowany był na biało, na kolor orzechowy, obecnie na początku XXI wieku został odrestaurowany i przywrócono mu pierwotne barwy.
  • organy z drugiej połowy XIX wieku, pochodzące ze zburzonego kościoła na ziemiach zachodnich,
  • przedwojenne feretrony,
  • XIX- wieczna posadzka,
  • polichromie wykonane przez Zofię Baudouin de Courtenay
  • droga krzyżowa wykonana przez Zofię Baudouin de Courtenay.

 

Kościół, widok od frontu 2023 rok
Obraz św. Anny z Maryją w ołtarzu głównym wykonany przez Reginę Słodownik

Galeria współczesnych zdjęć

Barokowy ołtarz główny
Zabytkowy krucyfiks

Chór z zabytkowymi organami

Barokowy ołtarz w kaplicy

Zabytkowa chrzcielnica w kaplicy

krucyfiks, prawdopodobnie zabytkowy w kaplicy

Tablica w kruchcie kościoła poświęcona ks. prałatowi Mazurczakowi

Wnętrze kościoła z widoczną zabytkową posadzką

Fragment drogi krzyżowej wykonanej przez Zofię Baudouin de Courtenay
Fragment polichromii wykonanej przez Zofię Baudouin de Courtenay
Wnętrze kościoła od strony ołtarza

Jeden z feretronów

Jeden z feretronów

Kamienna kropielnica

Kaplica znajdująca się od południowej strony z niewielkim portalem

Wycinki prasowe

Źródła

„Osiem wieków w dolinie Wkry” dr Piotr Oleńczak
„Katalog zabytków sztuki w Polsce” tom X pod redakcją Izabelli Galickiej i Hanny Sygietyńskiej
„Materiały do dziejów Ziemi Płockiej ZIEMIA ZAKROCZYMSKA” Michał Marian Grzybowski
internet
„Duchowieństwo Diecezji Płockiej, Wiek XX, Tom 1, cześć 1, Płock 2007, ks. prof. dr hab. Michał Marian Grzybowski
„Duchowieństwo Diecezji Płockiej, Wiek XIX, Tom 4, ks. prof. dr hab. Michał Marian Grzybowski
„Duchowieństwo Diecezji Płockiej, Tom 5, ks. prof. dr hab. Michał Marian Grzybowski

Zdjęcia: AGAD, POLONA, archiwum parafii, Danuta Bolek

Proboszczowie parafii

brat Gościmir proboszcz 1376

ks. Maciej Kraszewski 1753

ks. Antoni Kami(e)ński 1757 CRL – kanoników regularnych latareńskich)

ks. Michał Mieszkowski 1783

ks. Mikołaj Cieszkowski – kanonik regularny laterański prepozyt pomiechowski 1790 r.

Ks. Maciej Milewski – wikariusz ur. w roku 1744 w par Pałuki w majątku Pajewo Cety. 1791 r.

ks. Stanisław Długołęcki 1808

ks. Mateusz Brudziński 1810-1828 (pochowany w Pomiechowie)

ks Ignacy Sarnowski 1830 od 16 marca 1830 proboszcz ( źródło Gazeta Polska 1830 nr 76)

ks. Jan Moczulski 1834

ks. Ksawery Święcki 1863-1884 (pochowany w Pomiechowie)

ks. Antoni Barnaba Miecznikowski 1884-1917 (pochowany w Pomiechowie)

ks. Jan Fabijański żył lat 68 zm. 21.08.1930r., kanonik katedralny, (pochowany w Pomiechowie)

ks. Józef Zaremba 1930-1937 (pochowany w Pomiechowie)

ks. Wacław Gieryszewski 1937-1939

ks. Stanisław Morawski 1945 (pochowany w Pomiechowie)

ks. Stanisław Mazurczak 1946 – 1985

ks. Franciszek Kacprzycki 1986 – 2000 proboszcz 

ks. Tadeusz Pepłoński  2001 – 2006

ks. Tomasz Cymerman 2006 –

Wikariusze pracujący w parafii

ks. Mateusz Brudziński 1799-1803 

ks. Bolesław Kwiatkowski wikary w p. Pomiechowo. Gazeta Świąteczna: wychodzi w Warszawie na każdą niedzielę. R 12, 1892, no 7 (580)
ks. Walenty Jędrzejewski – przeniesiony z p. Czerwińsk info. Kurier Warszawski R. 77, 1897, nr 208

ks Feliks Jastrzębski mianowany Wikarym w p. Pomiechowo. Gazeta Świąteczna: wychodzi w Warszawie na każdą niedzielę. R. 17, 1897 no 37 (865

ks. Wawrzyniec Suchciński przeniesiony na wikariusza kościoła po-klasztornego w Ostrołęce. Kurier Warszawski R. 80 1900, nr. 304

ks. Karol Kowalski zostaje wikariuszem p. Pomiechowo. Kurier Warszawski R. 80 1900, nr. 304

ks. Wacław Żebrowski przeniesiony na wikariusza p. Baranowo jak donosi Kurjer Warszawski. R. 82, 1902, nr 200

ks. Leon Mosakowski jak donosi Kurjer Warszawski. R. 82, 1902, nr 200, przeniesiony na wikariusza w Mławie. kurier Warszawski. R. 83, 1903, nr 244

ks. Teofil Gawarecki wikary p. w mieście Pułtusku przeniesiony na wikariusza do p. Pomiechowo Kurjer Warszawski. R. 83, 1903, nr 244

ks. Jaśkiewicz 1922 („Osiem wieków…” str94)
ks. Hubert Kamiński 1937-
ks. Edward Czajkowski 1952-1956
ks. Eugeniusz Lubczyński 1956-
ks. Władysław Stradza 1959-1962
ks. Michał Grzybowski 1962-1963
ks. Wojciech Borkowski 1963-1967
ks. Władysław Zakrzewski 1963-1965
ks. Stefan Kocot 1965-1966 (praktyka katechetyczna)
ks. Wacław Gałęza 1966-1971
ks. Zenon Bukowski 1967-1968
ks. Włodzimierz Załęski 1966-1969
ks. Romuald Andruszkiewicz 1969-1970 (praca katechetyczna w Modlinie)
ks. Henryk Winter 1970 – 1973 (praca katechetyczna)
ks. Jerzy Szkorłutowski 1973-1974
ks. Mirosław Szatkowski 1974-
ks. Maciej Obernikowicz 1974-

Ks. mgr Robert Głuchowski, wikariusz parafii pw. św. Anny w Pomiechowie, z dniem 1 lipca 2013 r., mianowany administratorem parafii pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Sokołowie

Księża pochodzący z parafii

ks. Ignacy Pietrzak ur. 22 listopada 1874 r. w Goławicach (p. Pomiechowo) syn Stanisława i Rozalii z Kurpiewskich małżonków Pietrzaków. Rodzina Pietrzaków przeprowadziła się do Gawłówka. Ks. Ignacy odwiedzał rodziców, brata, przyjeżdżał na polowania. Był proboszczem parafii p.w. Opieki Matki Bożej Bolesnej w Nowym Mieście nad Pilicą. Tam zmarł 1 lipca 1936 r.

ks. Ryszard Bieńkowski wyświęcony w 1956r., kapłan archidiecezji warszawskiej
ks. kanonik mgr Józef Błaszczak ur. 5 lutego 1953 r., wyświęcony 6 czerwca 1978 r., od 1996 r.
ks. mgr Leszek Błaszczak ur. 23 sierpnia 1962 r., wyświęcony 3 czerwca 1989 r., od 2004 r.
ks. mgr Krzysztof Błaszczak ur. 19 marca 1974 r., wyświęcony 29 maja 1999 r., od 2004 r.
ks. Artur Ciuba ur. 3 maja 1966 r., wyświęcony 13 czerwca 1992 r., od 2002 r.
ks. prałat mgr Andrzej Grzybowski wyświęcony w 1981 r., kapłan diecezji łomżyńskiej, misjonarz w Rosji
ks. kanonik Czesław Kiliś emerytowany proboszcz parafii Brańszczyk, ur. 2 marca 1929 r., wyświęcony 11 lutego 1956 r., zmarł 24 marca 1991 r.
ks. kanonik Antoni Kołodziejski ur. 9 marca 1953 r., wyświęcony 12 czerwca 1977 r., od 1996 r.
ks. Wiesław Leszczyński ur. 23 sierpnia 1951 r., wyświęcony 6 czerwca 1976 r., od 1995 r.
ks. kanonik Stanisław Muzal wyświęcony w 1959 r., kapłan diecezji łomżyńskiej,
ks. Tadeusz Nikicin ur. 23 maja 1951 r., wyświęcony 4 czerwca 1978 r., od 2004 r. emeryt, zmarł 18.08.2019 https://www.diecezjaplocka.pl/dla-wiernych/aktualnosci/zmarl-ks-kan-tadeusz-nikicin-proboszcz-parafii-lubowidz
ks. Wiesław Pietrzak ur. 29 kwietnia 1934 r., wyświęcony 22 czerwca 1958 r., od 2005 emeryt.
ks. Wincenty Szmyt ur. 15 października 1938 r., wyświęcony 16 czerwca 1963 r.,
ks. Edward Szmyt  wyświęcony w 1968 r., kapłan archidiecezji warszawskiej, zmarł w 1976 r.
o. mgr Andrzej Wichowski CSSp wyświęcony 29 stycznia 1994 r. kapłan Zgromadzenie Ducha Świętego,
br. Łukasz Wiśniewki MIC ur. 9 grudnia 1981 r., wieczysta profesja zakonna 2 października 2004 r., kleryk Wyższego Seminarium Duchownego Zgromadzenia Księży Marianów w Lublinie
ks. Piotr Władyko ur. w 1968 roku, ksiądz Pallotyn
ks. dr Grzegorz Jerzy Zakrzewski ur. 25.09.1985 r. – wyświęcony 18 czerwca 2011 r., pracuje w Kurii Diecezjalnej w Płocku

Lista zaczerpnięta z gazetki parafialnej „Echo” nr .. oraz uzupełniona aktualnymi informacjami.