Kronika szkolna (Szkoły w Szczypiornie)
Rok 1921/22
1 listopada 1921 roku nauczycielem tut. szkoły został mianowany Witold Wacław Pilewski.
14 listopada została rozpoczęta nauka. Do szkoły uczęszczały dzieci ze wsi Szczypiorno i Kosewko w ogólnej liczbie 121 dzieci.
Rok 1922/23
1 września 1922 roku zostaje uruchomiona druga klasa w Kosewku jako samodzielna jednoklasowa szkoła powszechna. Nauczycielką została naznaczona Helena Chodynicka.
Rok 1925/26
1 września 1925 roku zostają jednoklasowe szkoły powszechne w Szczypiornie i Kosewku skomasowane, jako 2 klasowa szkoła powszechna w Szczypiornie z pozostawieniem klas w wymienionych wsiach.
Oddz. I i II w Kosewku /izba szkolna Nr 1/ i oddz. III i IV w Szczypiornie /izba szkolna Nr 1/. Komasacja została zatwierdzona przez P. Inspektora Szkolnego powiatu Warszawskiego Nr 511/26 z dnia 10 lutego 1926 roku. Kierownikiem szkoły został naznaczony Witold Pilewski.
Rok 1926/27
1.IX.1926 r. kierownik szkoły uzyskuje roczny urlop celem odbycia studiów na Wyższym Kursie Nauczycielskim w Warszawie. Jako zastępca zostaje naznaczona kontraktowa nauczycielka, Mieczysława Książkówna. W marcu 1927 roku uczennica IV oddziału Janina Filipiakówna, i nauczycielka Książkówna, zachorowały na tyfus plamisty i szkoła w Szczypiornie zostaje przez lekarza powiatowego zamknięta i do końca roku szkolnego 1926/7 klasa w Szczypiornie jest nieczynną. W roku szkolnym 1926/7 oddz. I i II uczęszczają do Kosewka, a III, IV i V pobierały naukę w klasie w Szczypiornie. Od 1 lipca 1927 r. kierownictwo z powrotem obejmuje Witold Pilewski po odbytych studiach na W.K.N. w Warszawie.
Rok 1927/28
W roku szkolnym w obu izbach lekcyjnych prowadzona jest nauka podzielona w ten sposób, że w Szczypiornie pobierają naukę oddz. IV i V /I zmiana/ i oddz. I /2 zmiana/ a w Kosewku oddz. III /I zmiana/ i oddz. II /2 zmiana/.
Rok 1928/29
W roku szkolnym 1928/29 jest prowadzona nauka w ten sposób, że w Kosewku uczą się oddz. II i III /I zmiana/, a oddz. I /II zmiana/. W Szczypiornie uczą się IV i V oddz.
Rok 1929/30
Rok szkolny 1929/30 zaczyna się w klasie w Szczypiornie 18 września 1929 r., w klasie w Kosewku 19 września. O Nauczycielka Chodynicka, zostaje z dniem 21 sierpnia późnienie wynikło z powodu nieobecności nauczyciela Pilewskiego /powrócił z ćwiczeń wojskowych 16 września 1929 r/ w Szczypiornie, a w Kosewku z powodu niewyremontowania izby szkolnej. Podział na klasy ten sam co w roku ubiegłym. Od 5 do 12 października 1929 r. klasa w Szczypiornie nieczynna. Nauczyciel otrzymuje urlop w sprawach osobistych. /pismo Inspektoratu z dnia 15.X.29 r. Nr 5293/29/. Od 5 do 10 marca 1930 r. klasa w Szczypiornie znowu nieczynna. Nauczyciel Pilewski, odbywa w 15 p.p. w Dęblinie 5-dniowe szkolenie. Rok szkolny zakończony normalnie. Nauczycielka Chodynicka, zostaje z dniem 31 sierpnia 1930 r. zwolniona dekretem Inspektora Szkolnego pow. warszawskiego z dniem 1.IX.30 Nr 419/30.
Rok 1930/31
Rok 1930/31 rozpoczyna się 1 września 1930 r. Do dnia 5 września brak drugiej siły nauczycielskiej. % września 1930 r. przybyła zamianowana przez Inspektora Szkolnego pow. warszawskiego jako druga siła, Zofja Plinkiewiczówna /pismo Inspektora Szkolnego pow. warszawskiego Nr 3545/30 z dnia 13 września 1930/, która od dnia 6 września 1930 r. uczy w klasie w Kosewku. Podział na oddziały ten sam co dotychczas. Dzieci uczęszcza do oddz. I – 24, do II – 13, do III – 12, do IV – 31, do V – 14 razem 94 dzieci. Przerw w ciągu roku niema. Rok szkolny kończy się normalnie. Ostatniego dnia oddziały liczą: I – 24 dzieci, II – 15, III – 11 dzieci, IV – 32 i V – 13 dzieci. Kończy szkołę 8 dzieci, 5 pozostaje w myśl przepisów w oddz. V na II-gi rok.
Rok 1931/32
Rok szkolny 1931/32 rozpoczyna się 1 września 1931 r. Stan szkoły z dnia 1.IX przedstawia się następująco: oddz. I – 30 dzieci, II – 23, III – 12, IV – 23 i V – 14 razem 102 dzieci. Nauka idzie normalnie. Przerw niema. Rok szkolny kończy się 28 czerwca 1932 roku przy następującym stanie uczniów: oddz. I – 28 dzieci, oddz. II – 20, oddz. III – 11, oddz. IV – 23 i oddz. V – 12, razem 94 dzieci. Świadectwo z ukończenia szkoły otrzymuje 9 dzieci z oddz. V-go.
Rok 1932/33
Rok szkolny 1932/1933 rozpoczyna się 1 września 1932 roku. Stan szkoły z dnia 1 września 1932 roku przedstawia się następująco: oddz. I – 29 dzieci, oddz. II – 26, oddz. III – 15, oddz. IV – 14 i oddz. V – 20 razem 106 dzieci. Tak jak w latach ubiegłych, tak i w roku 1932/33 oddz. I, II i III uczą się w Kosewku, a oddz. IV i V uczą się w Szczypiornie. Wychowawcami są: w Kosewku P. Zofja Plinkiewiczówna, w Szczypiornie P. Witold Pilewski. Nauka normalna bez przerw. Rok szkolny kończy się w myśl zarządzenia władz szkolnych dnia 15 czerwca 1933 roku. Stan oddziałów przy końcu roku szkolnego następujący: oddz. I – 30 dzieci, oddz. II – 27, oddz. III – 14, oddz. IV 14 i oddz. V 19 dzieci. Oddział V cały promowany do oddziału szóstego.
Rok 1933/34
Zarządzeniem Kuratorjum Okręgu Szkolnego warszawskiego z dnia 21 lipca 1933 r. za Nr I-4671/33 etat Nr 485 ze szkoły 2 kl. w Szczypiornie został przeniesiony do 7 klas. szkoły powszechnej w Miłośnie Starej, gm. Wawer i stopień organizacyjny szkoły w Szczypiornie został obniżony do szkoły jednoklasowej. /Pismo Pana Inspektora szkolnego powiatu warszawskiego z dnia 10 sierpnia 1933 r. za Nr 4892/33 P. Plinkiewiczówna zostaje przeniesiona do szkoły powsz. W Kosewie, gm Pomiechowo. Wychowawcą i nauczycielem zostaje P. Pilewski.
Rok szkolny w myśl nowych przepisów zaczyna się od 21 sierpnia 1933 r. Stan oddziałów na początku roku: I – 34 dzieci, II – 24, III – 20 i IV 15 razem 93 dzieci.
Wszystkie dzieci uczęszczają do klas w Szczypiornie. Naukę prowadzi się na dwie zmiany. I zmiana oddz. IV i III i 2 zmiana I i II. Pierwsza zmiana uczy się od 8 do godz. 11, 2-ga od godz. 11 do 13. Prócz przerwy z powodu mrozów silnych w dniach 14, 15 i 16 grudnia 1933 roku, nauka szła normalnie.
Rok szkolny zakończony został w dniu 15 czerwca 1934 r..
Stan uczniów w końcu roku: oddz. I – 34 dzieci, oddz. II – 28, oddz. III – 20 i oddz. IV 15 razem 95 dzieci. Z tej liczby promowano do oddz. Wyższych: z I – go =29 dzieci, z II go = 25, z III = 18 i z IV =11 dzieci. W oddz. IV pozostało 4-ro dzieci.
Z liczby promowanych z oddz. IV go dwoje dzieci otrzymało świadectwa ukończenia szkoły.
Rok 1934/35
Pomimo starań rad gromadzkich wsi Szczypiorno i Kosewko szkoła powszechna w Szczypiornie drugiego etatu nauczycielskiego nie otrzymała.
W myśl nowych przepisów została szkołą powsz. I stopnia o jednym nauczycielu.
Rok szkolny zaczęty został dnia 20 sierpnia roku 1934 przy niżej wymienionym stanie dzieci: w oddz. I = 21 dzieci, w II = 34, w III = 25 i w IV = 16 razem 96 dzieci.
Jak w roku ubiegłym nauka na dwie zmiany. Oddziały III i IV stanowią pierwszą zmianę, a I i II – drugą. Pierwsza zmiana uczy się od 8 do godz. 11, a w czwartki do 12, a druga zmiana od godziny 11 do 13 /w poniedziałki i soboty/ w czwartek od godz. 12 do 14, a w inne dni tygodnia od godziny 11 do godz. 14, czyli uczy się o 4 godziny tygodn. Dłużej niż w r. zeszłym.
Rok szkolny został zakończony dnia 15 czerwca 1935 r.
Stan uczniów w końcu roku wynosił: oddz. I = 21 dzieci, oddz. II = 31 dzieci, oddz. III = 25 dzieci i oddz. IV = 17 dzieci razem 94 dzieci.
Z tej liczby promowano do oddz. Wyższych: z I – 17 dzieci, z II =25 dzieci, z III = 13 dzieci i z IV = 14 dzieci. W tej ostatniej powtarza naukę 3 dzieci.
Z liczby promowanych w oddz. IV 1-o dziecko otrzymuje świadectwo ukończenia szkoły.
Rok 1935/36
Z dniem 1 września 1935 roku zostałem dekretem Kuratorjum Okręgu Szkolnego Warszawskiego z dnia 6 sierpnia 1935 Nr BP 22565/35 przeniesiony na własną prośbę na stanowisko nauczyciela kierującego do publicznej szkoły powszechnej w Szczypiornie, gm. Pomiechowo, pow. warszawskiego. Z powodu remontu Sali szkolnej i mieszkania nauczyciela nauka w szkole zamiast 3 września rozpoczęła się 7-go września. Dzieci w wieku obowiązku szkolnego zamieszkałych w obwodzie tej szkoły okazało się 123 w tym 30 dzieci uczęszczało do sąsiednich szkół powszechnych 3-go stopnia w Pomiechowie i Kosewie, a zatem do powierzonej mi szkoły uczęszczało 93 dzieci. Klasy I i II uczą się łącznie tworząc jeden komplet, tak samo III i IV tworzą drugi komplet. Praca jest tak zorganizowana, że jednocześnie odbywa się nauka głośno i nauka cicho tego samego przedmiotu. W komplecie złożonym z klas III i IV , jednoczesność nauki tych samych przedmiotów nie może być zawsze zachowana. Praca w komplecie jest bardzo trudna głównie dlatego, że dzieci w klasie mający zajęcia ciche, zachowują się niepoprawnie, utrudniając pracę w drugiej klasie. W ciągu prawie całego roku szkolnego nie dopisywało mi zdrowie. Po pracy czułem się zmęczony i wyczerpany do tego stopnia, że wszelką inna prace związaną z pracą nauczyciela w szkole wykonywałem w dni wolne od zajęć w szkole. Kar cielesnych unikałem w myśl przepisów, ale jestem głęboko przekonany, że w przyszłości będą dozwolone nie w razie niedostatecznych postępów wykazanych przez dzieci, lecz w wypadkach karygodnego zachowania się dzieci zdemoralizowanych przez otoczenie. Dnia 14 stycznia 1936 r. szkołę zwizytował Pan Podinspektor szkolny Fr Pokrzywa. Dnia 20 czerwca 1936 r. pogadanką o morzu i rozdaniem świadectw zakończyłem roczną pracę szkolną. Pod koniec roku uczęszczało do szkoły 87 dzieci. Z tej liczby 54 dzieci otrzymało promocję, 9-cioro pozostawiono w tym samym oddziale 1-rocznym, a 24 – 2 lub 3 letnim.
Rok 1936/37
Nowy rok szkolny rozpoczął się 3 września nabożeństwem w kościele parafialnym.
Do szkoły uczęszcza 98 dzieci. Kilkoro dzieci uczęszcza do szkoły w Pomiechówku i Kosewku do IV klasy, a w Szczypiornie do III klasy dwuletniej. W roku tym wprowadziłem nowe podręczniki dostosowane do dwu i trzyletniej nauki w klasie III i IV. Wywołało to wśród rodziców dzieci falę niezadowolenia, piętrzącą się w kierunku nauczyciela. Do dnia 7 października kilkoro dzieci nie ma jeszcze podręczników mimo, że rodzice niektórych są bogaci. Na wszelkie inne wydatki pieniądze się znajdą, ale na książki, to tak ciężko wysupłać złotówkę lub dwie.
Pomimo chłodów, jakie obecnie trwają, w piecach się nie pali – 7-X-36.
Gospodarz zamiast tony węgla na salę szkolną przywiózł w lecie tylko 7 centnarów metrycznych 75 kg.
Różnica według jego słów rozkradziono mu w drodze. Rozprawę sądową w sprawie tej kradzieży odroczono do dnia 22 września. Następnie sprawę umorzono.
Rok 1937/1938
Zarząd gminy chciał sprzedać stodołę szkolną w licytacji. Sprzeciwił się temu nauczyciel szkoły Jan Polkowski. Na skutek jego starań stodoły nie sprzedano bowiem może być użyta jako szopa ćwiczeń cielesnych podczas niepogody lub jako remiza straży ogniowej.
Rok 1938/39
Zarówno w roku zeszłym jak i w bieżącym zdolniejsze dzieci z klasy III i IV, nie chcąc stosować się do programu szkoły I stopnia, w której nauka w klasach III i IV jest dwuletnia i trzyletnia, po roku nauki poprzechodziły do następnych klas wyższych w Kosewku i w Pomiechówku. Taka selekcja odbija się niekorzystnie na poziomie nauki w klasie III i IV bowiem pozostają dzieci najmniej rozwinięte umysłowo i takie których rodzice nie dbają, by dziecko się kształciło. Na przykład w tym roku jedna z uczennic drugorocznych Adamczewska – nie miała ani jednego podręcznika, a przychodziła na naukę z kubkiem do mleka. Odbywało się bowiem dożywianie dzieci w szkole. W ciągu kilku lat mej pracy miałem przykrości z powodu ciągłego rozkradania sztachet z ogrodzenia. Obecnie nie ruszają ponieważ policja robiła dochodzenia więc boją się.
Z dniem 1 sierpnia 1939 r. zostałem przeniesiony do szkoły I stopnia w Modzelach pow. łomżyński. Pozostawiam tu cztery lata mego życia i mej mozolnej pracy i dużo serca. Ludność mej pracy nie oceniła dostatecznie , bowiem pracując, nie chciałem utrzymywać kontaktu z ludnością. W innej szkole gdy mniej pracowałem, a więcej obcowałem z ogółem, z młodzieżą żeńską, to byłem oceniany znacznie lepiej. Nauczyciel Jan Polkowski
P.S. Choć przechodzę do Modzel na własną prośbę, ale peregrynacje ze szkoły do szkoły uprzykrzyły mi się. Zdaje się, że minąłem się z powołaniem: lubię dzieci, lubię pracę nauczyciela, a nie cierpię rodziców dzieci. Gdy przyjdzie do mnie jaka matka dziecka, to mimowoli rozdrażniam się i choć łagodnie do mnie mówi, wpadam w gniew i złość.
Jan Polkowski
– 1 sierpnia 1939 r.
Rok 1939/40